Ποινικό Δίκαιο

Με την ευρεία έννοια του όρου το Ποινικό Δίκαιο αποτελεί το σύνολο των κανόνων Δικαίου που ρυθμίζουν τον τρόπο άσκησης της Ποινικής εξουσίας, (δηλαδή της επιβολής των προβλεπομένων ποινών επί αδικοπραξιών), μιας Πολιτείας, από θεσμοθετημένα όργανα όπως προβλέπει το Σύνταγμα της κάθε χώρας.

Διάκριση του Ποινικού Δικαίου

1. Το Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο αποτελεί το σύνολο των κανόνων του δικαίου που καθορίζουν τις πράξεις εκείνες που χαρακτηρίζονται ως εγκλήματα καθώς και την απειλούμενη κύρωση (τιμωρία) που θα πρέπει να επιβληθεί (είτε ως ποινή, είτε ως μέτρο ασφαλείας) στο δράστη των πράξεων αυτών.

2. Η Ποινική Δικονομία αποτελεί το σύνολο των κανόνων του δικαίου που καθορίζουν αφενός την αρμοδιότητα των θεσμοθετημένων οργάνων (Υπηρεσιών, και των εξ΄ αυτών προσώπων) της Πολιτείας και αφετέρου την διαδικασία δράσης των οργάνων αυτών προκειμένου να βεβαιώσουν την ενοχή του κατηγορουμένου ώστε να επιβάλουν σ΄ αυτόν, την από το Ουσιαστικό Ποινικό Δίκαιο, προβλεπόμενη ποινική κύρωση. Συνεπώς οι κανόνες του Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου παραμένουν ενεργοί δια των κανόνων της Ποινικής Δικονομίας

Έργο του Ποινικού Δικαίου

Το αντικείμενο έρευνας και μελέτης του Ποινικού Δικαίου διακρίνεται στους ακόλουθους τομείς:

1. Στην ερμηνεία και τη συστηματική επεξεργασία του κειμένου δικαίου.

2. Στην ιστορική έρευνα των διαφόρων ποινικών θεσμών όπως αυτοί διαμορφώθηκαν.

3. Στη συγκριτική έρευνα των διαφόρων ξένων ομοίων νομοθεσιών, και τέλος

4. Στη λεγόμενη «έρευνα de lege ferenda», που ταυτίζεται ο όρος με την λεγόμενη «αντεγκληματική πολιτική».

Διάκριση Ποινικού Δικαίου

Το Π.Δ. ανάλογα του περιεχομένου και της ακολουθούμενης νομοτεχνικής των κανόνων που το διέπουν διακρίνεται σε:

Α) Κοινό και ιδιαίτερο ποινικό δίκαιο,

Β) καθολικό και μερικό ποινικό δίκαιο, και

Γ) Γενικό και ειδικό ποινικό δίκαιο.

Σκοπός – λογική του Ποινικού Δικαίου

Θεμελιώδης σκοπός του Ποινικού Δικαίου είναι η διασφάλιση του κοινωνικού συμφέροντος. Η διασφάλιση αυτή, που επιτυγχάνεται ως ρυθμός της κοινωνικής ζωής μέσα στα όρια μιας πολιτείας, παρουσιάζει διττή λειτουργία. Αφενός ως προστασία των εννόμων αγαθών και αφετέρου ως προστασία του ίδιου του ατόμου από τυχόν αυθαιρεσία των κρατικών οργάνων. Η δε λογική που διέπει τους κανόνες του Π.Δ. είναι η διαφοροποίηση μέσα από το γενικό σύνολο των αδικημάτων ορισμένων, που τα καθιστά εγκλήματα. Για τον κολασμό αυτών των συγκεκριμένων αδικημάτων που καλούνται εγκλήματα ή εγκληματικές πράξεις, ή ποινικά αδικήματα, η Πολιτεία απειλεί, καταγιγνώσκει και εκτελεί συγκεκριμένη ποινή ή μέτρο ασφαλείας.

Βασικές αρχές

Τη βασικότερη ίσως αρχή στα πλαίσια του Ποινικού Δικαίου αποτελεί η απορρέουσα από το άρθρο 7 του Συντάγματος αρχή της νομιμότητας των εγκλημάτων και των ποινών- ουδέν έγκλημα, ουδεμία ποινή χωρίς νόμο (nullum crimen nulla poena sine lege). Εξειδικεύεται δε σε 4 επιμέρους αρχές: 1. απαγόρευση θεμελίωσης ή επιβάρυνσης του αξιοποίνου βάσει εθίμου, 2. απαγόρευση αναλογίας προς θεμελίωση ή επιβάρυνση του αξιοποίνου, 3. απαγόρευση της αναδρομικότητας, 4. απαγόρευση της θέσπισης αόριστων ποινικών διατάξεων [1]

Άλλες αρχές του Ποινικού Δικαίου αποτελούν: Η αρχή ουδεμία ποινή χωρίς δίκη, η αρχή ουδέν έγκλημα, η αρχή ουδεμία